Entree: Isaac Fouquier

Transcript

Welkom bij de audiotour van Huis Marseille. Deze tour neemt u mee langs enkele hoogtepunten uit de geschiedenis van de historische grachtenpanden waarin het fotografiemuseum Huis Marseille is gevestigd. In vrijwel alle zalen zijn nog herinneringen aan vroegere bewoners te ontdekken.

Het fotografiemuseum Huis Marseille is in 1999 gevestigd in Keizersgracht 401, het pand waar u zojuist bent binnengekomen. Het tweede pand, Keizersgracht 399, is in 2013 bij het museum gevoegd. Beide huizen zijn gebouwd in 1665 en hebben hun eigen geschiedenis.

Voordat de tour begint, eerst iets over degene aan wie het museum zijn naam dankt: de zeventiende-eeuwse Amsterdamse koopman Isaac Fouquier. Hij was in 1665 opdrachtgever voor het huis op nummer 401. Dit heeft een prachtig bewerkte gevel die nog altijd in de oorspronkelijke vorm te bewonderen is. Bovenin hangen slingers van bloemen en fruit. Er zijn citroenen, granaatappels en druiven te zien, die in de tijd van Fouquier nog exotisch en zeer kostbaar waren. Ze verwijzen dan ook naar de rijkdom van de koopman die hier zou gaan wonen. Maar de decoratie op de gevel had voor Isaac Fouquier ook persoonlijke betekenis. Het fruit herinnerde hem aan de landen rond de Middellandse Zee. Dit was de streek waar hij handel dreef. Vandaar ook de naam Marseille en de plattegrond van die stad die hij in de gevelsteen liet houwen.

Uit een notariële akte blijkt dat Fouquier op zijn twintigste in Marseille is geweest om daar het schip Neptunes te bevrachten met als eindbestemming Amsterdam. Hiermee zou hij de grondslag leggen voor zijn fortuin. Toen hij zijn huis bouwde, lag die tijd alweer dertig jaar achter hem. Met dankbaarheid dacht hij terug aan dat verre verleden, aan de plek waar hij als ambitieuze jonge man zijn leven was begonnen.

Aan de steenhouwer legde hij uit dat hij zijn huis ‘Marseille’ wilde noemen. Die naam wilde hij in vergulde letters op de gevel. En bij die letters moest een beeld. Maar hoe verbeeld je een stad die de meeste mensen alleen van horen zeggen kennen? Voor Amsterdammers in de zeventiende eeuw was Marseille een ver, exotisch oord.

De oplossing vond hij in een plattegrond van de haven van Marseille, waar een reliëf van werd gemaakt. De steen laat huizen, straten en bomen zien, een beschermende muur en een kade. Een stuk of zeven zeilschepen dobberen op het water. Marseille lijkt een vriendelijke plaats. Het beeld oogt een beetje naïef door de afzonderlijk uitgehouwen bomen en de golfjes op het water. Maar voor Fouquier was dit juist zeer herkenbaar. In een van die huisjes heeft hij geslapen, onder een van die bomen heeft hij beschutting gezocht tegen de zon. Zag hij op de plattegrond misschien een straatje waar hij een ontmoeting had die zijn leven had veranderd? En dobberde op het water ook het schip Neptunes nog?

De audiotour gaat verder in het museum. Scan met de camera van uw smartphone of tablet de QR-codes op de audiotourbordjes die u tegenkomt om meer te weten te komen over de betreffende ruimte en het bijbehorende verhaal over de bewoner.

Alle hoofdstukken

1. Entree: Isaac Fouquier – De herinnering van een koopman, 1665–1676
2. Beletage 399: Cornelis Spruijt – Een vrome diamantslijper, 1665–1708
3. Rode zaal: Paulus Heeger – De bankier en de stoïcijn, 1715–1794
4. Grote zaal 399: Catharina Roeters van Lennep – Een schilder in haar atelier, 1815–1851
5. Bovenzaal 401: Jan de Pont – Een advocaat in oorlogstijd, 1940–1956
6. Bovenzaal 401: Jos de Pont – Van student tot stichter, 1961–1999
7. Grote Zaal 401: Debora Elias – Een gefortuneerde weduwe, 1738–1783
8. Tuinzaal 401: Dirk van der Meer & Debora Elias – Het hemels concert, 1730–1731
9. Hal 401: Jeremias & Dirk van der Meer – De zuinige vader en de ambitieuze zoon, 1718–1738|
10. Bibliotheek: Hester Elias – Een onafhankelijke jonkvrouw, 1791–1810
11. Keuken: Neeltje Degenkamp – Bewaarder van het huis, 1935–1953

Boek

Meer weten over de (bewoners)geschiedenis van Huis Marseille? Het boek waar deze audiotour op is gebaseerd, Een huis genaamd Marseille. Leven aan een Amsterdamse gracht van de zeventiende eeuw tot nu, verkrijgbaar in onze museumwinkel en via onze webshop.

Colofon

Tekst: Caroline Hanken
Stemmen: Job Cohen & Sacha de Boer
Opname, montage & muziek: Hugo Dijkstal
Opname audioboekfragmenten: Floor Minnaert
Met dank aan nai010 publishers en uitgeverij Rubinstein