Bibliotheek: Hester Elias

Transcript

De gefortuneerde jonkvrouw Hester Elias was nog maar vijfentwintig toen Huis Marseille in 1791 in haar bezit kwam. Hester kwam uit een vooraanstaande regentenfamilie en kon na het overlijden van haar beide ouders rekenen op een ruime erfenis. Ze woonde hier eerst nog met haar broer en twee zussen, maar zij zouden allen binnen korte tijd trouwen en verhuizen. Hester is nooit getrouwd, wat uitzonderlijk was voor een vrouw in die tijd. Haar verdere leven heeft ze hier alleen gewoond – althans, alleen met zes dienstboden. Deze ruimte was als eetkamer ingericht. Er stond een lange tafel, met plek voor tien personen, waar ze met haar vrienden dineerde.

De eetkamer was met veel groen ingericht, passend bij het uitzicht op de tuin, die in de zomer ronduit weelderig was. De tien stoelen om de ronde tafel waren bekleed met groene trijp. Hier stond ook Hesters secretaire met daarop een klok onder een glazen stolp. Er stond nog zo’n stolp op een bloementafeltje over een vaas met verse bloemen. Ze had een marmeren schouw, waar het haardvuur brandde in de winter. En ook het zogenaamde pronkbuffet, dat er nog altijd is, heeft zij laten maken.

Het buffet is gebouwd in een halfronde nis in de muur en bestaat uit plankjes en laatjes voor glazen en bestek. Een kan met een vergulde kraan komt uit de muur. Onder is een kastje waar een koelvat in verborgen werd. Daarmee konden gasten van koele dranken worden voorzien. IJs was een luxe. Het kon toen nog niet worden gemaakt, maar werd in de winter opgespaard en in speciale ijskelders bewaard. IJs was bijzonder genoeg om mee te pronken, waardoor ijspegels als ornamenten voor de plankjes heel toepasselijk waren.

Om de tafel zat een jong en modieus gezelschap. De vrouwen in wijde rokken, de mannen met pruiken, kniebroeken en witte kousen. Vanuit de keuken beneden kwamen dienstboden met gerechten in mooi opgemaakte schalen. Een knecht in livrei stond bij het buffet om de kristallen glazen vol te schenken. Tot diep in de nacht zat het gezelschap hier te dineren en te praten.

Verheven onderwerpen, zoals liefde, trouw en vriendschap werden aangeroerd. Maar ook het nieuws bleef niet onbesproken, vooral de berichten uit Frankrijk, waar de koning met zijn familie in Parijs gevangen zat. Franse edellieden, die gedurende de achttiende eeuw de Amsterdamse regenten tot voorbeeld zijn geweest, waren op de vlucht geslagen voor het geweld van de revolutionairen.

In de winter van 1795 werd Amsterdam door het Franse leger ingenomen. Hester kon waarschijnlijk niet ontkomen aan de inkwartiering van Franse soldaten. Aan veel grachtenpanden is toen grote schade toegebracht. Maar Huis Marseille is er goed vanaf gekomen. En Hesters buffetnis heeft nu al ruim twee eeuwen overleefd.

Alle hoofdstukken

1. Entree: Isaac Fouquier – De herinnering van een koopman, 1665–1676
2. Beletage 399: Cornelis Spruijt – Een vrome diamantslijper, 1665–1708
3. Rode zaal: Paulus Heeger – De bankier en de stoïcijn, 1715–1794
4. Grote zaal 399: Catharina Roeters van Lennep – Een schilder in haar atelier, 1815–1851
5. Bovenzaal 401: Jan de Pont – Een advocaat in oorlogstijd, 1940–1956
6. Bovenzaal 401: Jos de Pont – Van student tot stichter, 1961–1999
7. Grote Zaal 401: Debora Elias – Een gefortuneerde weduwe, 1738–1783
8. Tuinzaal 401: Dirk van der Meer & Debora Elias – Het hemels concert, 1730–1731
9. Hal 401: Jeremias & Dirk van der Meer – De zuinige vader en de ambitieuze zoon, 1718–1738|
10. Bibliotheek: Hester Elias – Een onafhankelijke jonkvrouw, 1791–1810
11. Keuken: Neeltje Degenkamp – Bewaarder van het huis, 1935–1953

Boek

Meer weten over de (bewoners)geschiedenis van Huis Marseille? Het boek waar deze audiotour op is gebaseerd, Een huis genaamd Marseille. Leven aan een Amsterdamse gracht van de zeventiende eeuw tot nu, verkrijgbaar in onze museumwinkel en via onze webshop.

Colofon

Tekst: Caroline Hanken
Stemmen: Job Cohen & Sacha de Boer
Montage: Hugo Dijkstal
Opnames audioboekfragmenten: Floor Minnaert
Met dank aan nai010 publishers en Uitgeverij Rubinstein