Pictures from Another Wall

Op uitnodiging van het De Pont museum toont Huis Marseille in de nieuwe vleugel van het museum in Tilburg een honderdtal collectiewerken. De nadruk ligt hierbij op de aanwinsten van de afgelopen vijf jaar. Met deze tentoonstelling wordt gevierd dat Huis Marseille, een zusterinstelling van De Pont, twintig jaar bestaat. In die twee decennia heeft Huis Marseille zo’n 750 werken hedendaagse fotografie verworven. Daaronder bevindt zich werk van vele internationaal toonaangevende fotografen, zoals Thomas Struth, Thomas Ruff, Andreas Gursky, Andres Serrano, Deana Lawson, Viviane Sassen en Jean-Luc Mylayne. Daarnaast is er in de collectie veel ruimte voor minder gevestigde namen. Recente aanwinsten zijn bijvoorbeeld foto’s van Jamie Hawkesworth en Julie Greve, werk dat ontstaan is op het snijvlak van mode en kunst. Een van de invalshoeken van de tentoonstelling in De Pont is het vervagen van grenzen binnen de fotografische discipline. Zowel de digitale revolutie, de alomtegenwoordigheid van fotografie online als de terugkeer naar analoge praktijken is van invloed op de vraag wat fotografie anno 2020 is. En hoe ga je binnen een museale verzameling om met die nieuwe ontwikkelingen? Pictures from Another Wall probeert op die vraag een antwoord te geven.

Gursky, Struth en Ruff als begin van een collectie

Het begin van de fotocollectie van Huis Marseille ligt in de bruidsschat die het museum bij de oprichting in 1999 meekreeg: een vijftigtal foto’s uit de privéverzameling van de familie De Pont. Hiertoe behoorden foto’s van toonaangevende fotografen als Andreas Gursky, Thomas Ruff en Thomas Struth. Deze monumentale werken van vertegenwoordigers van de ‘Düsseldorfer Schule’ zetten de toon voor een contemporaine collectie, nauw verbonden met ontwikkelingen in de (conceptuele) kunst, en vormden het begin van een tentoonstellingsprogramma dat ontstaat in samenwerking met levende fotografen. In de eerste vijftien jaar van het bestaan van het museum werden deze uitgangspunten nader geformuleerd. Naast Nederlandse fotografie – met de toonaangevende fotografe Jacqueline Hassink als belangrijke vertegenwoordigster – vormden de Japanse en Zuid-Afrikaanse fotografie belangrijke speerpunten in de collectie. Die belangstelling komt in de collectie van Huis Marseille onder meer tot uitdrukking in werk van Naoya Hatakeyama en Yuki Onodera enerzijds en David Goldblatt en Zanele Muholi anderzijds. Onder de Europese kunstenaars die vertegenwoordigd zijn, bevinden zich toonaangevende namen als Luc Delahaye en Valérie Belin.

Collectie en tentoonstellingen zijn communicerende vaten

Voor elke naam die in de collectie van Huis Marseille vertegenwoordigd is, zijn er misschien evenveel namen te noemen die ontbreken. De collectie is dan ook niet zozeer een getrouwe weergave van de hedendaagse fotografiegeschiedenis als wel een reflectie van de persoonlijke keuzes van een eigenzinnig, privaat gefinancierd museum. Dit resulteert in samenwerking met een uiteenlopende verzameling fotografen die synoniem zijn voor interessante, hedendaagse ontwikkelingen in de kunstfotografie. Collectie en tentoonstellingen zijn intrinsiek met elkaar verbonden. Een aankoop leidt vaak tot samenwerking met de fotograaf en uiteindelijk een tentoonstelling, en andersom: een tentoonstelling leidt over het algemeen tot aanwinsten voor de collectie. In Pictures from Another Wall wordt aandacht besteed aan een aantal belangrijke tentoonstellingen die Huis Marseille in de afgelopen vijf jaar heeft georganiseerd, met werk van onder anderen Andres Serrano – uit de tentoonstelling Revealing Reality (2017), Dana Lixenberg ‒ stukken uit haar meesterwerk Imperial Courts, 1993‒2015 (2015), Scarlett Hooft Graafland ‒ uit de tentoonstellingen Soft Horizons (2011) en Shores Like You (2016), Eddo Hartmann ‒ uit Setting the Stage: Pyongyang, North Korea (2017), en de meeste recente belangrijke aanwinsten van Deana Lawson, van wie Huis Marseille in 2019 de eerste grote Europese solotentoonstelling toonde.

Het depot als kloppend hart

De hoofdzaal in Pictures from Another Wall wordt gewijd aan een grote selectie foto’s die bij elkaar zijn gebracht met schijnbare willekeur, zoals ze in een depot zouden hangen. De presentatie geeft een indruk van de diversiteit die in de twintig jaar jonge collectie te vinden is: van de prachtige kinderportretten uit 2004 waarmee Hellen van Meene internationaal doorbrak tot de meisjesportretten uit 2017 van de Deense debutante Julie Greve. Van Jochen Lemperts collectietopwerk Oiseaux-Vögel, 1997‒2004 (2004) tot Jamie Hawkesworths Adam (2016), dat voortkomt uit een modecampagne voor het merk Loewe. Van Dark Still van Elspeth Diederix (2016) – letterlijk een foto van de Nederlandse bodem – tot stillevens van de Iraanse kunstenaars Shirana Shabazi en Setareh Shahbazi, van diverse topwerken van de internationaal toonaangevende Nederlandse fotograaf Viviane Sassen tot de vervreemdende foto’s van de Noorse kunstenaar Tørbjorn Rødland. Als er uit deze presentatie iets duidelijk wordt, is het dat de collectie van Huis Marseille voortdurend in ontwikkeling is, dat het museum gericht is op hedendaagse tendensen maar ambachtelijk meesterschap koestert, dat het museum breed en internationaal georiënteerd is, dat modefotografie wordt omarmd als een rijke bron van creativiteit en dat het museum zich richt op de meest recente artistieke uitingen van de Afrikaanse diaspora.

Huis Marseille

Huis Marseille, Museum voor Fotografie opende op 18 september 1999 zijn deuren. Het was het eerste fotografiemuseum in Amsterdam. Het museum werd door Jos de Pont gevestigd in het zeventiende-eeuwse grachtenpand ‘Marseille’ aan de Keizersgracht 401, dat nauw verbonden is met de geschiedenis van de familie De Pont. Deze is beschreven in het in 2019 verschenen boek Een huis genaamd Marseille van Caroline Hanken, waarin de geschiedenis van alle bewoners vanaf de zeventiende eeuw op meeslepende wijze is geboekstaafd. Huis Marseille beschikt over een collectie hedendaagse fotografie van zo’n 750 stukken. Het museum is in 2013 uitgebreid met het naastgelegen pand Keizersgracht 399 en beschikt over zo’n veertien tentoonstellingsruimtes, waaronder een tuinhuis. Het museum wisselt vier keer per jaar van tentoonstelling. In 2020 toont Huis Marseille onder meer Venus & Mercury van Viviane Sassen (zomer) en Herfst in het paradijs van Jean-Luc Mylayne (herfst).

Pictures from Another Wall vindt plaats in De Pont museum in Tilburg. Voor meer informatie: https://depont.nl/