De foto’s in de serie Archive of Dr. Joseph M. Carrier 1962–1973 van de toonaangevende kunstenaar Danh Vo (1975, Bà Ria) zijn niet door de kunstenaar zelf gemaakt. Het is Vo’s selectie uit het fotoarchief van de Amerikaanse antropoloog Joseph Michel Carrier, die van 1962 tot 1973 als anti-guerillaspecialist in Vietnam was gestationeerd. In 2010 bracht Vo deze serie als editie uit als fotogravure, in samenwerking met meesterdrukker Niels Borch Jensen, die deze 19e-eeuwse diepdruktechniek nieuw leven ingeblazen had. De zachte zwarttinten die eigen zijn aan deze techniek dragen bij aan de intieme sfeer van de interacties tussen de jongemannen die Carrier had vastgelegd.
Terloopse intieme interacties
Toen Vo in 2006 een lezing hield voor een artist-in-residency in Los Angeles zat Carrier in het publiek. Na afloop ging hij naar Vo toe. ‘Ik stond oog in oog met iemand die de hele oorlog in Vietnam had gewerkt én homoseksueel was. Over die combinatie had ik nog nooit nagedacht,’ herinnert Vo zich. Zijn interesse was gewekt en de twee raakten bevriend.
Tijdens een gezamenlijke trip naar Vietnam vertelde Carrier dat hij in 1962 in Vietnam voor het eerst geconfronteerd werd met jongens en mannen die publiekelijk elkaars hand vasthielden – iets wat hij onmogelijk achtte in de conservatieve Amerikaanse gemeenschap waarin hijzelf was opgegroeid. Hij ervoer het als een bevrijding en besloot die momenten te gaan vastleggen. De interacties die Carrier zag waren intiem, maar in de Vietnamese context niet noodzakelijk homo-erotisch. Vo: ‘Het is een andere vorm van mannelijke intimiteit: het tekent juist een hypermasculiene samenleving dat de gedachte aan homoseksualiteit niet eens opkomt.’
Toe-eigening van het fotoarchief
Weer thuis na hun reis toonde Carrier zijn foto’s aan een ontroerde Vo. In 1979, als vierjarige, was Vo met zijn familie Zuid-Vietnam ontvlucht in een zelfgemaakte boot. Ze werden gered door een Deens vrachtschip en Vo zou de rest van zijn jeugd in Denemarken doorbrengen. Carriers foto’s documenteren dus een verleden en een cultuur die hij als de zijne herkende, maar nooit aan den lijve heeft kunnen ondervinden. ‘En het waren ook nog eens prachtige foto’s.’
In 2007 gaf Carrier zijn negatieven aan Vo met de toestemming om de foto’s te tonen in een tentoonstelling. Rond die tijd nam Vo contact op met meesterdrukker Niels Borch Jensen, die sinds de jaren ‘90 de 19e-eeuwse druktechniek van de fotogravure nieuw leven ingeblazen had. Geïnspireerd door de manier waarop je de uitstraling van een afdruk kunt manipuleren door verschillende inktmengsels te gebruiken, werden Carriers foto’s als fotogravures uitgebracht. Deze drukken hebben herkenbare fluwelige zwarttinten met een licht korrelige structuur. Het geeft Carriers portretten een toepasselijke zachtheid.
Zelf staat Vo bekend om zijn conceptuele installaties, sculpturen en performances – niet noodzakelijkerwijs om fotografie. Toch past dit werk goed in zijn oeuvre waarin – ingegeven door zijn eigen ervaringen als immigrant – kwesties van integratie en identiteit de boventoon voeren. Met het presenteren en zich toe-eigenen van foto’s van zijn vaderland die nog voor zijn geboorte zijn genomen door een Amerikaan, maakt Vo een statement over de collectieve geschiedenis die deel uitmaakt van je identiteit. Vo weigert zich te onderwerpen aan het geconstrueerde onderscheid tussen wat publiek en persoonlijk is, en verzette zich meermaals tegen het idee dat hij persoonlijke kunst zou maken. Vo beschouwt Archive of Dr. Joseph M. Carrier 1962–1973 nog altijd als een sleutelwerk in zijn oeuvre: ‘Het zette een nieuwe standaard voor toekomstige werken. Het was niet iets dat ik in een studio had uitgedacht. Het werk kwam naar me toe, denk ik.’
Danh Vo (1975, Bà Rịa) werd geboren in Vietnam, groeide op in Denemarken en woont en werkt tegenwoordig in Berlijn en Mexico-Stad. Hij is een van de bekendste uit Vietnam afkomstige kunstenaars. Zijn werk wordt internationaal getoond, onder meer in Museum Ludwig in Keulen, het Art Institute of Chicago, de Kunsthalle Basel en het Stedelijk Museum in Amsterdam. In 2012 ontving hij de prestigieuze Hugo Boss-prijs, waar een solotentoonstelling in het Guggenheim in New York uit volgde, en in 2015 vertegenwoordigde hij Denemarken op de Biënnale van Venetië.