Life is Strange

Fotografische ontdekkingen uit tijdschrift ‘Het Leven’

Life is Strange

Ogengymnastiek: een vrouw doet een diepteoefening om haar zicht te verbeteren, 1937. Nationaal Archief/Collectie Spaarnestad/Het Leven/Fotograaf onbekend

Ritmische gymnastiek in Duitsland, 1931. Nationaal Archief/Collectie Spaarnestad/Het Leven/Fotograaf onbekend

Stuntman Luciano Albertini en actrice Lya De Putti tijdens een opname voor de film Die Schlucht des Todes (De afgrond van den dood) in de Saksische Alpen, Duitsland, 1923. Nationaal Archief/Collectie Spaarnestad/Het Leven/Fotograaf onbekend

Robert Sweitzer, een ambtenaar van de Amerikaanse staat Illinois, legt de Siamese tweeling Violet en Daisy Hilton uit dat ze niet mogen trouwen, 1934. Nationaal Archief/Collectie Spaarnestad/Fotograaf onbekend

Het Franse militaire luchtschip La Patrie in de hangar in Moisson, Frankrijk, 1906. Nationaal Archief/Collectie Spaarnestad/Fotograaf onbekend

Voor het eerst krijgt men de kans deel te nemen aan honderden nog onbekende geschiedenissen waar men niet zelf bij kon zijn, door de 235 bijzondere foto’s uit de tentoonstelling Life is Strange / fotografische ontdekkingen uit ‘Het Leven’. Deze foto’s brengen de petite histoire van de wereld in beeld en zijn voor het overgrote deel gemaakt door anonieme fotografen. De foto’s zijn afkomstig uit de Spaarnestad Photo collectie in het Nationaal Archief in Den Haag, die de grootste fotocollectie op het gebied van persfotografie en documentaire fotografie herbergt. Fotograaf en tentoonstellingsmaker Rob Moorees maakte uit deze unieke verzameling van twaalf miljoen originele afdrukken een bijzondere selectie, die bij hoge uitzondering de archiefdozen tijdelijk zal verlaten.

Er zijn beroemde nieuwsfoto’s die door het belang van het moment of de handeling die ze vastleggen een iconische status hebben verkregen: de Eiffeltoren in aanbouw, Amerikaanse soldaten die de vlag op Iwo Jima planten. Dergelijke foto’s worden als afbeeldingen van ‘historische momenten’ gezien, maar in feite verschillen dergelijke foto’s niet of nauwelijks van foto’s die de petite histoire van de wereld in beeld brengen. Dat heeft ermee te maken dat ook de grote geschiedenis goed beschouwd uit een ontelbare hoeveelheid kleine feiten bestaat. Maar voor wie werkelijk geïnteresseerd is in het verleden, in mensen, in dingen, in de geschiedenis, in alles wat zich ooit heeft afgespeeld en waar je niet bij was: voor die toeschouwer zijn die zogenaamde curieuze, anekdotische foto’s een veel rijkere bron. Rijker, omdat de grote geschiedenis de voorstelling nog niet heeft aangetast, vervormd en in zeker opzicht tot een clichébeeld heeft gemaakt.’ – Maarten Asscher, in zijn essay in het boek Life is Strange

Het Leven

De meeste foto’s op de tentoonstelling zijn afkomstig uit het fotoarchief van Het Leven, een populair tijdschrift dat werd uitgegeven tussen 1906 en 1941. Het Leven, later ook wel omschreven als de ‘Panorama van het interbellum’ vanwege de gedurfde manier van berichtgeven, verscheen in een tijd dat geïllustreerde tijdschriften de toon aangaven in de visuele journalistiek. Ruim voordat de televisie – en daarna internet – die rol zou overnemen en in oplagen waarvan de huidige tijdschriftjournalistiek alleen maar kan dromen.

Het Leven bood mensen die destijds vaak niet verder kwamen dan hun eigen stad of dorp een blik op de wereld die ver voorbij hun eigen horizon reikte. Het tijdschrift ruimde veel plek in voor faits divers, “fotografisch allerlei van overal,” zoals Het Leven dat noemde: foto’s van dramatische ongevallen, wonderbaarlijke verschijningen, verre volkeren, opmerkelijke uitvindingen, opvallende gebruiken en merkwaardige personages. Ze verschillen nauwelijks van de idiote, banale, sensationele of ronduit gruwelijke beelden die ons tegenwoordig via YouTube en andere kanalen op het internet overspoelen. Want deze fotografie oefent een onweerstaanbare, tijdloze aantrekkingskracht uit, en herbergt een onuitputtelijke rijkdom aan verborgen verhalen. Niet de iconische beelden van historische gebeurtenissen, maar juist deze visuele petites histoires geven een direct beeld van dat wat gewone mensen bezig hield in de roerige jaren rond de twee wereldoorlogen.

Publicatie

Bij de tentoonstelling verschijnt een rijk geïllustreerde publicatie Life is Strange, met een inleiding van Rob Moorees en essays van Maarten Asscher en Saskia Asser (Huis Marseille/Nai010 Uitgevers).

De tentoonstelling is tot stand gekomen in samenwerking met het Nationaal Archief en Spaarnestad Photo.