Han Singels

Polder Holland

Han Singels

Polder Zevenhoven, 2004, © Han Singels

Gamerense Waard, 2006, © Han Singels

Aetsveldse Polder, 2006, © Han Singels

Polder Zevenhoven, 2005, © Han Singels

Spanje versus Holland: met de fotografen Cristóbal Hara en Han Singels haalt Huis Marseille deze zomer het zuidelijk temparement en het noordelijk licht in huis. Cristóbal Hara werkt al meer dan dertig jaar aan een persoonlijk getint oeuvre waarin hij de culturele en religieuze tradities, en het politieke verleden van Spanje laat samensmelten met zijn eigen geschiedenis en herinneringen. Han Singels fotografeert in navolging van de klassieke Hollandse schilderschool het Hollandse landschap, waarin de koe de hoofdrol heeft. Beide fotografen zijn begonnen als fotojournalist, maar hebben uiteindelijk om uiteenlopende redenen een ander fotografische richting gekozen. Met de foto’s die zij nu in Huis Marseille presenteren, hebben zij aansluiting gevonden bij de brede artistieke traditie van hun eigen land: het expressieve en emotionele surrealisme van Hara tegenover het ingetogen en cerebrale realisme van Singels.

Han Singels: Polder Holland

In de voetsporen van Paulus Potter, Aelbert Cuyp, Gerard Bilders, de gebroeders Maris en Willem Roelofs trekt Han Singels (Brastagi, Indonesië, 1942) al jaren door de Noord-Hollandse polders, Gelderse uiterwaarden en Utrechtse weilanden om er koeien in het landschap te fotograferen. Gingen zijn illustere voorgangers nog met hun schetsboek te voet of in een kar op pad, Singels trekt er vanuit Amsterdam met zijn brommertje en camera op uit. Licht, lucht, water, bomen, graslanden, en koeien in alle soorten en kleuren zijn de elementen waarmee schilders op het witte doek – en meestal in het atelier – het landschap uit hun verbeelding creëren. Als fotograaf kan Singels niet anders doen dan met eindeloos geduld kijken, lopen en wachten tot het goede moment zich voordoet en alle elementen zich in de juiste combinatie tot elkaar verhouden en elkaar versterken. En dan nog blijkt pas in de donkere kamer of hij een voltreffer heeft gemaakt. Wie zijn werk bekijkt, ziet in elke foto een glimp terug van de oude Hollandse meesters en hun negentiende-eeuwse collega’s van De Haagsche School.

Op het eerste gezicht lijkt de serie Polder Holland – genoemd naar het ingepolderde gebied ten zuiden van Loenen in de provincie Utrecht – inhoudelijk en artistiek gezien ver verwijderd van het sociaal geëngageerde werk waarmee Han Singels bekend is geworden. Toch past de serie in de ontwikkeling die hij als fotograaf doormaakte. Als politiek fotograaf probeerde hij de structurele gevolgen in beeld te brengen van de beslissingen die het parlement, de vakbeweging en werkgeversorganisaties in de roerige jaren zeventig namen. Allengs raakte

Singels meer geïnteresseerd in onderwerpen die niet direct om een standpunt vroegen. Deze werkwijze is illustratief voor de grote betrokkenheid die Singels als fotograaf voor zijn onderwerpen aan de dag legt, of het nu de vakbeweging is, jongeren of aidspatiënten zijn, dan wel de koeien in het Nederlandse landschap. In zijn oude werk waren techniek en esthetiek nog ondergeschikt aan de overdracht van essentiële informatie. Bij de serie over het Nederlandse landschap, waaruit hier voor het eerst een ruime selectie wordt getoond, zijn compositie, toon, licht en kadrering juist van het grootste belang voor het welslagen van de foto.

Han Singels kiest een landschap waar hij gemakkelijk kan manoeuvreren en dicht bij de koeien kan komen. Hij zoekt naar wat in de schilderkunst een gestoffeerd landschap heet, met dieren (koeien), hoogtes (bijvoorbeeld dijken) en coulissen (zoals bomengroepen) om verschillende niveaus in het beeld te kunnen vastleggen. Singels fotografeert een tijdloos Nederlands landschap. Boerderijen, stallen, silo’s, hoogspanningsmasten, wegen en spoorlijnen laat hij bewust buiten beeld. Als hij dit soort elementen in zijn foto’s zou toelaten, sluipt ongewild het documentaire aspect van de fotografie het beeld weer binnen en gaan de foto’s niet meer over het Nederlandse landschap maar over de infrastructuur van de Nederlandse landbouw en het beleid daarover.

Het realisme in de Nederlandse schilderkunst kent een lange traditie. Toch zijn de geschilderde landschappen van Jacob van Ruysdael en andere Hollandse meesters geen spiegel van de werkelijkheid, noch een exacte topografische weergave. Vanuit hun schetsboek en verbeeldingskracht creëerden zij een herkenbare maar niet bestaande wereld. Zij wilden niet het leven in verf vatten, maar de verf levensvatbaar maken. Voor de landschapsfotograaf is het ‘realisme’ geen artistieke opvatting, maar een gegeven. De werkelijkheid blijkt weerbarstig, want een landschap met telkens veranderende weersomstandigheden en bewegende koeien laat zich op het negatief niet dwingen. Talloze ‘mislukte’ foto’s gaan vooraf aan die ene goede foto, waarop de ruimte, de horizon, het licht, de lucht, de kleur en houding van de koeien een verbinding en beeldende relatie aangaan.

Polder Holland kwam tot stand dankzij een genereuze bijdrage van het Fonds voor Beeldende Kunsten, Vormgeving en Bouwkunst en de Stichting Fonds Anna Cornelis.

Met werk uit onze collectie van

Han Singels