Deze winter presenteert Huis Marseille in samenwerking met het Nederlands Fotomuseum The Power Show van de Nederlandse kunstenaar Jacqueline Hassink. Haar nieuwste fotoprojecten zijn gelijktijdig voor het eerst in Amsterdam en Rotterdam te zien. Huis Marseille exposeert de series Arab Domains, Haute Couture Fitting Rooms, Paris, View, Kyoto en BMW Car Girls terwijl het Nederlands Fotomuseum een installatie van Car Girls toont, en haar beroemde, oudere serie The Table of Power in zijn geheel. Hoewel deze projecten verschillen van onderwerp en vorm, vallen ze binnen hetzelfde thema: Hassinks onderzoek naar ruimtes waar macht wordt uitgeoefend. Naar aanleiding van de tentoonstelling verschijnt ook The Power Book, Jacqueline Hassinks eerste monografie in de vorm van een travellogue.
Jacqueline Hassink (Enschede 1966) woont en werkt in New York. Zij is geïnteresseerd in de manier waarop economische macht wordt geënsceneerd, en dan vooral in een omgeving die macht bevestigt en het uitoefenen ervan mogelijk maakt. In verschillende fotoprojecten laat zij zien welk imago bedrijven – of het nu de auto-industrie of de modewereld betreft – zich aanmeten en hoe en wanneer zij daarmee naar buiten treden. Bijvoorbeeld via het interieur van de hoofdkantoren, zoals Hassink eerder liet zien in de serie Mindscapes die in 2003 in Huis Marseille werd gepresenteerd. Of via de promotiemeisjes uit de serie Car Girls, wier uiterlijk is afgestemd op de uitstraling van het automodel dat zij op de internationale autobeurzen promoten. Zeer exclusieve Franse modehuizen dragen hun identiteit via de inrichting van hun paskamers uit (Haute Couture Fitting Rooms, Paris).
De thematiek in de foto’s van Jacqueline Hassink spitst zich toe op de begrippen publiek versus privé, dan wel buiten tegenover binnen. De grenzen tussen het publieke en het private domein komt misschien wel het duidelijkst naar voren in de serie Arab Domains, waarvoor zij Arabische zakenvrouwen portretteerde aan de hand van hun vergaderruimte en eetkamer. Maar daar waar de grenzen tussen publiek en privaat in Arab Domains scherp worden gesteld, vloeien deze in de Japanse tuinen van View, Kyoto, in elkaar over.
Kenmerkend voor Hassinks manier van werken is de nauwgezette systematiek waarmee ze haar foto’s maakt, beschrijft en toont. Het onderzoek, de interviews en de reis die aan het maken van de foto vooraf gaan, maken in haar visie evenzeer onderdeel uit van het uiteindelijke werk. Niet alleen het resultaat telt, maar ook het concept en de discussie die ze met haar thematiek initieert. Als fotograaf probeert ze de ruimtes en portretten zoveel mogelijk zichtbaar en invoelbaar te maken, terwijl licht, kleur en composities de sfeer bepalen.
Arab Domains
Jacqueline Hassinks project Arab Domains (2005–2006) is het directe vervolg op haar veel geprezen project Female Power Stations: Queen Bees (1996–2000). Voor Queen Bees portretteerde zij vijftien vrouwelijke topmanagers aan de hand van hun vergadertafel op het werk en hun eettafel thuis. Dankzij de bemiddeling van Mevrouw Al Kaylani, voorzitter van het in Londen gevestigde Arab International Women’s Forum (AIWF), kon zij het project voortzetten in de Arabische wereld.
Omdat de Arabische wereld vele landen met uiteenlopende culturen omvat, die alleen – en tot op zekere hoogte – geloof en taal gemeen hebben, is het voor een buitenstaander moeilijk er greep op te krijgen. De positie van vrouwen in het bedrijfsleven verschilt sterk van die in Westerse landen als de Verenigde Staten, Europa en Japan, waar Hassink voor Queen Bees fotografeerde. Het belangrijkste verschil is het feit dat een Arabische vrouw uitsluitend een eigen bedrijf kan beginnen als zij de steun van alle mannelijke leden van haar familie heeft. Dankzij het netwerk van het AIWF heeft Jacqueline Hassink 50 van de machtigste en succesvolste zakenvrouwen in de Arabische wereld voor haar project kunnen benaderen. Daarvan verleenden 36 vrouwen uit 18 verschillende landen (Algerije, Bahrein, Egypte, Irak, Jordanië, Koeweit, Libanon, Libië, Marokko, Oman, Palestina, Qatar, Saoedi-Arabië, Soedan, Syrië, Tunesië, de Verenigde Arabische Emiraten en Jemen) hun medewerking.
Tussen 2005 en 2006 maakte Jacqueline Hassink acht reizen om de vergadertafel en eetkamertafel van deze vrouwen te fotograferen. In voorbereiding op de fotosessie stuurde zij de vrouwen een uitgebreide vragenlijst (met o.a. vragen over hun opleiding en carrièrepad). Voor de tentoonstelling zijn 20 ‘portretten’ geselecteerd die als tweeluiken worden gepresenteerd, met links de vergadertafel en rechts de eetkamertafel. Daar waar zij geen toestemming kreeg om ook thuis de eetkamertafel te fotograferen, bestaat de rechter helft van het werk uit een wit vlak. Informatie over nationaliteit, positie en revenuen van het bedrijf maken onderdeel uit van het werk. Op deze manier probeert Jacqueline Hassink op een positieve manier een concreter beeld van de Arabische vrouw te geven, dat in de Westerse wereld wordt omgeven door stereotypen.
Haute Couture Fitting Rooms, Paris
De serie Haute Couture Fitting Rooms, Paris (2003–) is een vervolg op het eerdere project VIP Fitting Rooms, USA & Japan (2001–2003) uit het project Mindscapes. Voor deze serie fotografeerde Jacqueline Hassink de speciale paskamers in wereldberoemde modehuizen waar VIPs hun kleding kunnen passen. Het interieur van een gewone paskamer is meestal non-descript en op zijn best functioneel. VIP-paskamers geven de klant juist het gevoel in een exclusief voor hen gecreëerde ruimte te zijn beland. De serie Haute Couture Fitting Rooms, Paris (2003-) laat de nog exclusievere en afgezonderde paskamers van de Parijse Haute Couture modehuizen zien, zoals die van Chanel, Givenchy, Jean-Louis Scherrer, Emanuel Ungaro en Valentino. De inrichting van deze bijzondere paskamers, die alleen toegankelijk zijn voor de elite, weerspiegelt het imago dat het modehuis wil uitdragen. Terwijl de veelal beroemde dames die deze paskamers bezoeken er hun eigen imago creëren en perfectioneren. Daarom is de inrichting van deze ruimtes voor de Haute Couture huizen een precieze aangelegenheid. Op de monumentale foto’s die Hassink er mocht maken, blijken de ruimtes te worden gedomineerd door grote spiegels, waardoor de grenzen tussen publiek en privé nogmaals vervagen.
View, Kyoto
Voor de serie View, Kyoto (2004–2007) fotografeerde Jacqueline Hassink de beroemde tuinen en tempels van Kyoto. Hiermee verruilde zij in feite de economische machtscentra voor de religieuze. Ook in Kyoto is ze geïnteresseerd in de specifieke manier waarop in deze tuinen en tempels privé (binnen) en publiek (buiten) zich tot elkaar verhouden. Traditionele Japanse tempels, heiligdommen en huizen hebben geen glazen ramen maar met rijstpapier bekleden schuifwanden. Als deze wanden open staan gaan binnen en buiten naadloos in elkaar over waardoor de grenzen tussen privé en publiek vervagen. Bij het ontwerp van zowel de tuinen als de gebouwen wordt rekening gehouden met de manier waarop de natuur van binnen uit wordt ervaren. Hassink heeft de tuinen daarom grotendeels diep vanuit de tempels gefotografeerd, waarbij ze een even groot deel van de tuin als van de tatamimatten heeft aangehouden. Zo wil ze laten zien hoe de tuin, gezien van binnen naar buiten, lijkt op een abstract schilderij van de natuur. Een levend kunstwerk dat met het verstrijken van de seizoenen langzaam verandert. Hassink heeft 34 tuinen bezocht en 19 voor haar project geselecteerd waarvan ze er uiteindelijk met veel moeite 12 mocht fotograferen. Een kleine selectie, waaronder de meest beroemde tuin Ryoan-ji, is in Huis Marseille te zien.
BMW Car Girls
De film BMW Car Girls werd in 2004 gemaakt in opdracht van BMW om de BMW 1-serie te lanceren.
Voor meer informatie over Jacqueline Hassinks projecten ‘Car Girls’ en ‘The Table of Power’ kunt u contact opnemen met het Nederlands Fotomuseum (zie hieronder).
Publicaties
The Power Book by Jacqueline Hassink, Londen (Chris Boot Ltd) 2007, met een essay van Els Barents en Frits Gierstberg, 192 pagina’s, ISBN 10:1-905712-07-3, ISBN 13: 978-1-905712-07-6.