Time Flies luidt de betekenisvolle titel van het eerste grote retrospectief van de toonaangevende Finse fotograaf Esko Männikkö. In de poëzie van Männikkö’s werk speelt de ervaring van tijd en vergankelijkheid een belangrijke rol. Als geen ander kan hij de aanwezigheid van tijd kristalliseren in beelden die gekenmerkt worden door een bijna magisch gebruik van licht en kleur en bijzondere aandacht voor compositie. Het is niet verwonderlijk dat zijn werk soms vergeleken wordt met dat van de meesterschilders uit de kunstgeschiedenis. De unieke lijsten – zelfgemaakt of gevonden op de vlooienmarkt – maken inherent onderdeel van het werk uit, en versterken de band van Männikkö’s foto’s met de (kunst)geschiedenis, terwijl het gevoel van vergankelijkheid door de lijsten wordt versterkt.
De op het Noord-Finse platteland wonende fotograaf Esko Männikkö vindt bijzondere details in alles om zich heen. Hij is een jager, ook met de camera: ‘I caught birds with my camera. I am still a hunter or collector of pictures,’ vertelde hij in 2013 aan Maija Koskinen voor de publicatie Time Flies. Hij vindt schoonheid in zijn onmiddellijke omgeving en in de inwoners van dit dunbevolkte gebied. Duizenden (zegt hij in hetzelfde boek) foto’s per dag kan hij maken van verval – zoals deurposten waarvan de verf afbladdert, verweerde stenen en gezichten, dieren en min of meer willekeurige fragmenten van het dagelijks leven. Hij zoekt beelden die voor hem symbool staan voor het verstrijken van de tijd. Zijn onderwerpen benadert hij respectvol, en het vertrouwen dat hij van de te fotograferen mensen krijgt geeft zijn werk vaak een intiem karakter. In de tentoonstelling Time Flies worden voor het eerst alle beroemde series samengebracht en door de kunstenaar met elkaar verstrengeld. Voor de bekende foto’s van vrijgezelle mannen uit ‘The Female Pike’ [1990-95] werd Männikkö door het invloedrijke Tampere Art Museum in Finland uitgeroepen tot Young Artist of the Year 1995. Andere series zijn ‘Mexas’ [1996–97], ‘Organized Freedom’ [vanaf 1999], ‘Flora & Fauna’ [vanaf 2000], ‘100% Cashmere’ [vanaf 2002], ‘Harmony Sisters’ [vanaf 2004] en ‘Blues Brothers’ [vanaf 2005].
Het retrospectief Time Flies neemt grote stappen in de tijd. De foto’s zijn persoonlijke uitingen van Esko Männikkö, maar kunnen ook gezien worden als een artistieke analyse van zaken die ons allemaal aangaan. Een thema dat in veel van zijn werk terugkomt is de onvermijdelijkheid van ouder worden en verval. Niet alleen de vergankelijkheid op zich wordt tastbaar in de foto’s, maar ook de schoonheid die erin schuil kan gaan. Männikkö werkt met de gedachte dat alles in het leven relatief is. Hij fotografeert met de blik op de toekomst, gericht op de tijd die hoe dan ook voorbijvliegt.
Esko Männikkö
Esko Männikkö [1959, Pudasjärvi, Finland] woont en werkt in Oulu. Hij is als autodidact uitgegroeid tot een van de bekendste Finse fotografen. Männikkö is winnaar van de Deutsche Börse Prize [2008, Londen]. Zijn werk wordt gewaardeerd om de realistische schilderachtigheid, waar geen manipulatie of herpositionering aan te pas komt. Zijn werk is onder andere getoond in De Pont [1996, Tilburg] en Tate Liverpool [2004, Liverpool] en is opgenomen in openbare collecties als die van Moderna Museet [Stockholm] en Fondation Cartier [Parijs].
Publicatie
De tentoonstelling werd samengesteld door de Taidehalli Kunsthal in Helsinki en was daar van 18 januari tot en met 2 maart 2014 te zien. De begeleidende publicatie Time Flies, uitgegeven door de Finnish Art Society, is verkrijgbaar in de museumwinkel (€ 45,-) en bevat interviews en essays in het Engels en Duits.