Revoir Paris. Parijs door de lens van de gebroeders Séeberger (1900-1907) toont een selectie van 72 originele afdrukken op groot formaat van de succesvolle Franse amateurfotografen de gebroeders Séeberger (Séeberger frères). De foto’s werden gemaakt ter gelegenheid van de vier fotografiewedstrijden die begin 20e eeuw werden georganiseerd door de stad Parijs en zijn afkomstig uit het Musée Carnavalet – het museum van de geschiedenis van Parijs. Ze laten een vroege vorm van straatfotografie zien en zijn niet eerder in deze omvang tentoongesteld geweest. Zestien afdrukken die naar Huis Marseille afreizen, werden in 2017 herontdekt op de zolder van het Parijse museum.
Reis door het Parijs van de belle époque
De gebroeders Séeberger waren Jules (1872-1932) en zijn twee jongere broers Henri (1876-1956) en Louis (1874-1946). De foto’s tonen iconische locaties in Parijs, zoals Montmartre, maar ook minder bekende plekken, zoals de rivier de Bièvre. Elke locatie wordt steevast tot leven gewekt door de aanwezigheid van Parijzenaars en Parisiennes. De tentoonstelling biedt een chronologisch-thematische reis door het Parijs van de belle époque, gezien door de lens van de gebroeders Séeberger. Als geen ander wisten zij de sfeer van de stad aan de vooravond van de Eerste Wereldoorlog in beeld te vangen.
Amateurfotografiewedstrijden
Aan het begin van de 20e eeuw werden camera’s steeds gebruiksvriendelijker en trok fotograferen een groeiend aantal liefhebbers. Het stadsbestuur van Parijs haakte daarop in door amateurfotografiewedstrijden voor documentaire fotografie te organiseren die uitmondden in een tentoonstelling. Tussen 1904 en 1907 werd vier keer zo’n wedstrijd georganiseerd, en de gebroeders Séeberger namen deel aan alle vier de edities. Het stadsbestuur droeg de thema’s voor de wedstrijden aan, waarbij het ging om historische locaties of plekken die dreigden te veranderen of zelfs uit het straatbeeld te verdwijnen, zoals de Jardin du Luxembourg, de Jardin des Plantes, de oevers van de Seine, het oude Montmartre, de stadspaleizen (hôtels particuliers) in de Marais en de rivier de Bièvre. De ingezonden foto’s werden beoordeeld door een jury en tentoongesteld in het Petit Palais. De winnaars ontvingen een medaille en de gemeente nam de winnende foto’s op in de collectie van het Musée Carnavalet. De tentoonstellingen boden de gebroeders Séeberger de kans om op te vallen en vormden het begin van hun carrière waarin ze zich later gingen toeleggen op ansichtkaarten en het fotograferen van mooi geklede dames op straat.
Afdrukken op groot formaat
De broers onderscheidden zich van andere amateurfotografen door afdrukken op groot formaat aan te bieden en hun stadslandschappen te verlevendigen met figuranten. Hoewel de meeste beelden vanwege de lange belichtingstijd in scène zijn gezet, wekken de houdingen van de figuranten de indruk dat ze spontaan zijn vastgelegd en doen de foto’s onwillekeurig aan een snapshot denken. Het zijn kwaliteiten die vandaag de dag nog steeds opvallen, vooral als we bijvoorbeeld weten dat vergrotingen destijds bijvoorbeeld nog zeldzaam waren en dat ze werkten met 13 x 18 cm of zelfs 18 x 24 cm glasplaten.
Opvallende ontdekking
Het Musée Carnavalet bezit een uitzonderlijke verzameling van 423 afdrukken die werden ingezonden voor de vier fotografiewedstrijden en is het enige museum dat over grootformaatafdrukken van deze foto’s van de broers Séeberger beschikt. In 2017 deed het museum een opvallende ontdekking: tijdens de voorbereiding van de verhuizing van alle collecties voor renovatiewerkzaamheden werden op de museumzolder per toeval 50 grote afdrukken van Jules Séeberger op grijs karton aangetroffen die waren gemaakt voor de tweede tentoonstelling (over het oude Montmartre, privétuinen en de Bièvre). Van deze herontdekte afdrukken worden er zestien in Huis Marseille getoond. De recente vondst vormde de aanleiding voor nieuw onderzoek, waardoor we de afdrukken die 120 jaar geleden door de gebroeders Séeberger zijn gemaakt, vandaag de dag opnieuw kunnen waarderen, in het licht van de tijd en de context waarin ze werden gemaakt.
Publicatie
Parallel aan de tentoonstelling verschijnt het boek Séeberger frères. Photographier Paris 1900 / Picturing Paris 1900 over de gebroeders Séeberger van de hand van Anne de Mondenard, tevens curator van de tentoonstelling in Huis Marseille, met een bijdrage van Marie Simon. De publicatie wordt uitgegeven door Éditions Paris Musées in een Engels- en Franstalige editie. Anne de Mondenard is hoofdconservator van de afdeling foto’s en digitale beelden bij Musée Carnavalet – Histoire de Paris; Marie Simon is afgestudeerd aan de École du Louvre en is auteur van boeken en artikelen over mode.
De tentoonstelling is het resultaat van een bijzondere samenwerking met Musée Carnavalet – Histoire de Paris, Paris Musées.
